Op 24 december 2021 oordeelde de Hoge Raad dat het box 3-stelsel vanaf 2017 het discriminatieverbod en het eigendomsrecht schendt als het forfaitaire rendement hoger is dan het werkelijke rendement.  Toen bood de Hoge Raad rechtsherstel door box 3 te heffen op basis van het werkelijke rendement.

Om uitvoering te geven aan het rechtsherstel, heeft de wetgever voor de jaren 2017 tot en met 2022 de Wet rechtsherstel box 3 (hierna: Herstelwet) ingevoerd. Deze wet kent forfaits die het werkelijke rendement zo goed mogelijk zouden moeten benaderen. De vraag die in veel procedures voorlag, en dus uiteindelijk ook bij de Hoge Raad, was of de Herstelwet vanwege die forfaits nog steeds het discriminatieverbod en eigendomsrecht schendt.

Naar aanleiding van die procedures oordeelde de Hoge Raad op 6 juni 2024 dat de Herstelwet nog steeds het discriminatieverbod en het eigendomsrecht schendt als het forfaitaire rendement hoger is dan het werkelijke rendement. In die gevallen moet naar het oordeel van de Hoge Raad rechtsherstel geboden worden. De Hoge Raad oordeelt dat ditzelfde geldt voor de Overbruggingswet box 3 die vanaf 2023 geldt. Deze wet regelt, op bijna dezelfde wijze als de Herstelwet, de box 3-heffing vanaf 2023.

De belastingaanslag moet dan zo ver worden verminderd, zodat alleen nog belasting in box 3 betaald wordt over het werkelijke rendement.

Let op! Deze arresten staan los van de zogenaamde ‘massaalbezwaarplusprocedures’ voor de jaren 2017-2020 voor de belastingplichtigen die op of voor 24 december 2021 niet (tijdig) bezwaar hadden aangetekend tegen de aanslagen inkomstenbelasting. De massaalbezwaarplusprocedures bevinden zich nog in een beginstadium.

Op basis van de forfaitaire rendementspercentages van de verschillende vermogensgroepen wordt het totale forfaitaire rendement berekend. Dit vormt de basis voor de berekening van de box 3-heffing. 

Voor de jaren 2017 tot en met 2022 werd rechtsherstel geboden; als deze nieuwe box 3-heffing lager is dan de box 3-heffing volgens de wettelijk bepaling, zal dit leiden tot een teruggave van inkomstenbelasting. Is de nieuwe box 3-heffing gelijk of hoger dan de box 3-heffing volgens de wettelijke bepalingen, dan volgt geen teruggave. Je hoeft voor de 2017-2022 echter ook niet bij te betalen.

De percentages over 2025 zijn – deels - voorlopig.

Tarieven en heffingsvrij vermogen in het forfaitaire stelsel

Het tarief in box 3 is inmiddels gestegen tot 36%. Per 2025 is het heffingsvrij vermogen €57.684. 

Let op! Het heffingsvrije vermogen van box 3 is niet van invloed op het wel of niet krijgen van toeslagen, zoals zorgtoeslag, huurtoeslag of het kindgebonden budget. Daar gelden lagere vermogensgrenzen voor. Raadpleeg deze bij de betreffende uitvoeringsinstanties.

De werkelijke samenstelling van het vermogen op 1 januari is heel beslissend. De box 3-heffing wordt namelijk één keer per jaar op die peildatum bepaald. 

Het is dus belangrijk dat je in beeld brengt en houdt hoe jouw vermogen is verdeeld over de categorieën spaargeld, beleggingen en schulden. En soms kan een andere verdeling van het box 3-inkomen tussen jou en je partner tot een gunstiger resultaat leiden.

Geen bezwaar gemaakt over de jaren 2017-2020?

Heb je géén bezwaar aangetekend tegen aanslagen over 2017 tot en met 2020? Dan kun je niet alsnog bezwaar aantekenen.

Verzoeken om ambtshalve vermindering worden afgewezen. Wat wel? Je ‘lift’ automatisch mee in de zogenaamde massaal bezwaar plus periode. Daarin wordt de rechtsvraag voorgelegd of belastingplichtigen die geen bezwaar hebben ingediend tegen hun aanslag box 3 over de jaren 2017 tot en met 2020 (de zogeheten niet-bezwaarmakers), toch recht hebben op rechtsherstel conform de Wet rechtsherstel box 3 naar aanleiding van het Kerstarrest.

Inmiddels is bekend dat er vier procedures worden gevoerd. Wanneer de behandeling plaats vindt is nog niet bekend.  

Mocht de Hoge Raad geheel of gedeeltelijk in het voordeel van die belastingplichtigen beschikken, dan worden alle aanslagen inkomstenbelasting over de kalenderjaren 2017 tot en met 2020 automatisch herzien. Dit gebeurt op dezelfde manier zoals we hiervoor hebben uiteengezet voor de bezwaarmakers. Het maakt niet uit je een verzoek om ambtshalve vermindering of een bezwaarschrift tegen de afwijzing daarvan hebt ingediend.

De staatssecretaris heeft dit in een besluit van 25 januari 2023 bekendgemaakt. Dit is het resultaat van de koepel- en belangenorganisaties waar de Jong & Laan (ook) bij aangesloten is.

Tot slot

We hebben inmiddels gezien dat niets zo veranderlijk is als tarieven en percentages. Op de korte termijn lijkt sturen op fiscale voordelen voordelig, op de lange termijn zouden de gekozen oplossingsrichtingen ongunstiger kunnen uitpakken.

Dit bericht is gebaseerd op de wet- en regelgeving zoals die gold op de publicatiedatum en bevat een algemene beschrijving. Onze adviseurs adviseren je graag over de actuele mogelijkheden voor jouw specifieke situatie. Neem gerust contact op.